Deze week vindt het proces tegen de tramschutter Gökman T. plaats. In het nieuws kwam naar voren dat T. met zijn advocaat, André Seebregts, weigert te praten en zijn brieven verscheurt. Afgelopen maandag heeft Gökman T. Seebregts zelfs in zijn gezicht gespuugd, nadat Seebregts de voorzitter van de rechtbank verzocht wat langzamer en op het niveau van Gökman T. te praten tijdens de bespreking van de psychologische rapportages. Vanwege zijn gedrag werd T. deze week verschillende keren door de rechtbank de rechtszaal uitgestuurd.
Dit roept de vraag op of deze advocaat geen andere keuze heeft dan Gökman T. bij te staan en of hij dergelijk gedrag allemaal dient te accepteren.
Aangewezen advocaat
Seebregts is door de rechtbank aangewezen als advocaat van T. Dat komt niet vaak voor tijdens de inhoudelijke behandeling van een strafzaak, aangezien een verdachte niet alleen het recht op bijstand van een advocaat heeft, maar ook het recht om daar afstand van te doen.
Als een verdachte zichzelf wil verdedigen, moet de rechter erop toezien dat de verdachte ondubbelzinnig, desbewust en vrijwillig afstand van het recht op rechtsbijstand heeft gedaan en dat daardoor het recht op een eerlijk proces niet wordt tekortgedaan.
In deze zaak meenden zowel de deskundigen van het Pieter Baan Centrum, als het Openbaar Ministerie, als Seebregts, dat T. voldoende in staat was zijn eigen verdediging te voeren, ondanks zijn zwakbegaafdheid en zijn narcistische en anti-sociale stoornissen. De rechtbank was het daar echter niet mee eens en oordeelde dat T. niet in staat zou zijn belangen naar behoren te behartigen.
Daarom heeft de rechtbank besloten dat Gökman T. toch een advocaat moet hebben die hem moet verdedigingen op de manier zoals de advocaat wil.
Bijstand tijdens strafzaak
Als advocaat van T. dient Seebregts partijdig te zijn en zich slechts te laten leiden door het belang van zijn cliënt. Dat betekent echter niet dat hij blindelings de instructies van Gökman T. op moet volgen.
Een van de wettelijk vastgelegde kernwaarden van een advocaat is namelijk dat hij onafhankelijk is, óók van zijn cliënt. Dat betekent dat een advocaat bij de behandeling van een zaak de leiding heeft en vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid dient te bepalen met welke aanpak de belangen van zijn cliënt het best zijn gediend. Een advocaat kan zich niet aan die verantwoordelijkheid onttrekken door te stellen dat hij slechts de instructies van zijn cliënt uitvoert. Hij mag echter ook geen handelingen tegen de wil van de cliënt in verrichten.
In deze zaak is de eigen verantwoordelijkheid van Seebregts nog sterker dan normaal, omdat hij door de rechtbank is aangewezen. Hij dient de belangen van T. dus naar eigen inzicht zo goed mogelijk te behartigen, daarbij in aanmerking te nemen wat er door de rechtbank is beslist over zijn geestvermogens, waarbij de wensen van T. minder doorslaggevend zijn dan in een normale zaak.
Terugtrekken uit zaak
Normaal gesproken is het zo dat bij een verschil van mening tussen advocaat en cliënt de advocaat zich uit de zaak terug zal moeten trekken, als zij daar onderling niet uitkomen.
Aangezien Seebregts in deze zaak door de rechtbank als advocaat van T. is aangesteld, kan hij zich niet (zomaar) terugtrekken. Op grond van de Advocatenwet is een aangewezen advocaat namelijk verplicht zijn diensten te verlenen. Omdat de wensen van Gökman T. minder doorslaggevend zijn dan normaal gesproken, zal het voor Seebregts ook minder snel dan in een normale zaak nodig zijn om zich terug te trekken.
Overigens zou het ook als Seebregts niet door de rechtbank zou zijn aangewezen, in dit stadium lastig zijn zich terug te trekken. De gedragregels voor advocaten schrijven namelijk voor dat dat alleen mag als dat op zorgvuldige wijze gebeurt en de cliënt daarvan zo min mogelijk nadeel ondervindt. Aangezien de strafzaak inmiddels loopt en er niet direct een andere advocaat gevonden zal kunnen worden die dat over zou kunnen nemen, zou dat wel grote gevolgen voor T. hebben.
Wel zal Seebregts, indien hij dat wenst, bepaalde maatregelen kunnen treffen, of de rechtbank kunnen verzoeken maatregelen te treffen, om ervoor te zorgen dat hij zijn werk goed kan blijven doen. Te denken valt bijvoorbeeld aan het zitten op een andere plek, niet direct naast Gökman T., in de rechtszaak.
Vragen?
Voor vragen of advies over een andere strafzaak, neem contact op. LS Legal is gespecialiseerd in de bijstand aan zowel verdachten als slachtoffers.